تاریخ انتشار: 1403/02/25 - 2024/05/14

از مدینه تا مرو

ویژه نامه دهه کرامت

اولین روز از ماه ذیقعده الحرام سال 173 هجری قمری سالروز ولادت بانوی والا مقام حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها) و یازدهم ذیقعده الحرام سال 148 هجری قمری میلاد با سعادت انیس النفوس و شمس الشموس حضرت علی بن موسی الرضا (علیه آلاف التحیه و الثناء ) می باشد. فاصله بین این دو ولادت فرخنده با عنوان دهه کرامت نامیده می شود . ضمن تبریک این ایام بسیار فرخنده نکاتی در مورد شخصیت این خواهر و برادر بزرگوار خدمت شما تقدیم می کنیم :

*ویژگی‌های برجسته ی حضرت معصومه (سلام‌الله علیها) :

حضرت معصومه (سلام الله علیها) ویژگی‌های منحصر به ‌فردی دارد که هیچ‌یک از امام زادگان ندارند. ایشان در بین فرزندان امام کاظم (علیه السلام) بعد از برادرش، علي بن موسی‌الرضا (عليه السّلام) در والاترين رتبه جاي دارد.

حال به‌طور اختصار به بررسي بعضي از خصوصياتي که آن حضرت را از ديگر امام زادگان جدا می‌کند می‌پردازیم:

1- شرافت خانوادگي : سعادتي که نصيب حضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله عليها) شده اين بود که مادرش، مادر امام رضا (عليه السّلام) نيز بود. لذا از هر آلودگي در هراندازه‌اش به دور ماند.

2- شفاعت گسترده : بالاترين جايگاه شفاعت متعلق به رسول گرامي اسلام است، اما در خاندان ایشان 2 تن شفاعت گسترده‌ای دارند که می‌تواند همه ی اهل محشر را فراگیرد: 1- حضرت زهرا (سلام‌الله عليها) 2-حضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله عليها)

3- ویژگی و امتیاز منحصربه‌فرد : زیارت آن حضرت پاداش بسیاربزرگی دارد. حضرت معصومه (سلام الله علیها) تنها امام‌زاده‌ای است که امامان معصوم بر زیارت آن حضرت تأکید کرده و پاداش زیارت آن حضرت را ورود به بهشت دانسته‌اند. البته زیارتی که با معرفت یعنی همراه با انجام واجبات و ترک محرمات باشد .  

*شخصیت و ویژگیهای حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) :

علی بن موسی بن جعفر(علیه السلام) معروف به امام رضا(۱۴۸–۲۰۳ق) هشتمین امام شیعه ی اثناعشری است. مشهورترین لقب او، رضا است. او به عالم آل محمد و امام رئوف نیز شهرت دارد.

ولادت

زادروز امام رضا(علیه السلام) ۱۱ ذی‌القعده سال 148 هجری قمری است.

امامت 

امام رضا(علیه السلام) پس از شهادت پدرش امام کاظم(علیه السلام) در سال ۱۸۳ق امامت را عهده‌دار شد؛ مدت امامت او ۲۰ سال (۱۸۳-۲۰۳ق) بود که با خلافت هارون الرشید (10سال)، محمد امین (حدود ۵ سال) ، مأمون (۵ سال) همزمان شد.

بیان حدیث سلسلة الذهب

وقتی امام رضا(علیه السلام) در سفر به خراسان به نیشابور رسیدند، شماری از مُحدِّثان عرض کردند:‌ ای پسر پیغمبر از شهر ما تشریف می‌‏برید و برای ما حدیثی بیان نمی‌فرمایید؟ پس از این تقاضا، حضرت سرش را از کجاوه بیرون آورد و از پدرانش از رسول خدا نقل کرد که جبرئیل گفت شنیدم از خداوند که فرمود:

کلمه‏ «لا إِلهَ إِلَّا اللهُ‏» دژ من است. پس هر کس داخل دژ و حصار من شود، از عذاب من ایمن خواهد بود.» پس هنگامی که مَرکب حضرت حرکت کرد با صدای بلند فرمود: با شروط آن و من یکی از آن شروط هستم.

ولایتعهدی امام رضا(علیه السلام)

مأمون پیش از ولایتعهدی، خلافت را به امام پیشنهاد کرد. گفته شده هدف او از پیشنهاد خلافت تثبیت خلافت خود بوده است. ولی امام رضا (علیه السلام)علاوه بر رد پیشنهاد، مشروعیت خلافت او را زیر سؤال برد. با نپذیرفتن خلافت، مأمون با تهدید امام به قتل، او را به قبول کردن ولایتعهدی مجبور کرد؛ ازاین‌رو امام ناچار شد پیشنهاد وی را بپذیرد، ولی شرط کرد در امور حکومتی هیچ دخالتی نکند.

مناظرات

مأمون پس از آوردن امام رضا(علیه السلام) به مرو، جلسات علمی متعددی با حضور علمای گوناگون تشکیل داد. در این جلسات، مذاکرات زیادی میان امام و دیگران صورت می‌گرفت که به طور عمده درباره مسائل اعتقادی و فقهی بود. بخشی از این مذاکرات را طبرسی در کتاب احتجاج فراهم آورده است.

مأمون می‌خواست با کشاندن امام به بحث، تصوری را که عامه ی مردم درباره ائمه ی اهل بیت(علیهم السلام) داشتند و آنان را صاحب علم خاص الهی می‌دانستند، از بین ببرد. اما هیچ کس با آن حضرت روبه رو نمی‌شد جز آن که به برتری او اقرار می کرد.

سیره رضوی

سیره عبادی: در سیره عملی امام رضا(علیه السلام) آمده است که آن حضرت در مناظرات علمی که بزرگان ادیان و فرق در آن حضور داشتند، به مجرد شنیدن صدای اذان، جلسه را ترک می‌کرد و در پاسخ به درخواست حاضران برای ادامه بحث علمی، فرمود: نماز می‌گزاریم و بازمی‌گردیم. 

سیره اخلاقی: نمونه‌های فراوانی از برخورد نیک امام در معاشرت با دیگران نقل شده است. رفتار محبت‌آمیز و همسفره شدن امام با بردگان و زیردستان حتی پس از ولیعهدی نمونه‌ای از این گزارش‌ها است. 

شهادت

براساس نقل مشهور، امام رضا(علیه السلام)، آخر ماه صفر سال ۲۰۳ق در ۵۵ سالگی در طوس به دست مأمون به شهادت رسید و در بقعه هارونیه در روستای سناباد دفن شد. امروزه حرم امام رضا(علیه السلام) در مشهد ، زیارتگاه مسلمانان است. علاوه بر شیعیان، اهل سنت هم از قرن های گذشته تا امروز به زیارت این امام همام مشرف می شوند .

صحبت های کوتاه استاد محمدعلی انصاری در باب این مناسبت:

اینجا کلیک نمایید