دانشگاه آزادگی

ویژه نامه ی ماه محرم الحرام

السلام علی الحسین و علی علی بن الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین

هر ساله با فرارسیدن ماه محرم ، حرارت و جنب و جوشی منحصر بفرد ، همه ی دنیا را فرا می گیرد که برخاسته از حرکت اصلاحی سید الشهدا (ع) است ؛ حرکتی که در سال 61 هجری قمری انجام شد و آثارش تا همیشه باقی و مشهود است . محرم و عاشورا کلاس درس آزادگی و انسانیت است و همگان هر ساله با حضور در این کلاس، با امام و مکتب خود بیعتی مجدد می کنند.

اهداف عاشورا :

امام حسین علیه السلام به عنوان حجت خداوند برای همه ی اقدامات خود و از جمله حرکت عاشورای سال 61 اهداف مهمی داشتند . قطعا آگاه شدن و کسب معرفت نسبت به اهداف یک اقدام می تواند زمینه ساز تحولات گسترده و بیداری بشریت از خواب غفلت باشد. در این ویژه نامه به برخی از اهداف نهضت عاشورا اشاره می شود:

1-افشای چهره واقعی بنی امیه :

در جریان عاشورا و اتفاقاتی که افتاد ، چهره ی واقعی بنی امیه و پلیدی آنان به خوبی برای همه مشخص شد تا هیچ انسانی فریب ظاهر سازی ها را نخورد.

2-احیای سنت پیامبر اکرم (ص) :

امام حسین (ع) به عنوان ولی خدا مشاهده کرد که سنت های پیامبر اکرم (ص) در حال فراموش شدن و از بین رفتن است . لذا تمام تلاش خود را برای جلوگیری از این بحران مهم انجام داد تا جامعه ای که در حال اموی شدن بود دوباره نبوی شود و آکنده از بوی خوش پیامبراکرم (ص) گردد.

3- مبارزه با بدعت ها :

هر امری که جزء دین نبوده و توسط دین عرضه نشده باشد و توسط شخص یا اشخاصی به عنوان یک عمل دینی بین مردم ترویج شود ، بدعت است . دین نباید آلوده به بدعت ها شود. سید الشهدا علیه السلام به وضوح ، بوجود آمدن بدعت ها را در دین پیامبر مشاهده کرد و در پی زدودن آنها و پیراسته کردن دین اسلام از پلیدی بدعت ها حرکت کرد .

اهمیت سوگواری ماه محرم

سوگواری امام حسین(ع) بهترین، مهم ترین و کارآمدترین ابزار برای زنده نگه داشتن دین حق و برقراری پیوند مردم با رهبران الهی است؛ سوگواری برای آن حضرت یکی از نشانه های پیروی واقعی از راه امام حسین علیه السلام است . پیرو واقعی ائمه ی معصومین (ع) در عزای آنها غمگین و در شادی آنان شادمان است . ثواب های فراوانی برای سوگواری امام حسین (ع) بیان شده که میزان بهره مندی از آنها وابسته به مقدار اثرگذاری آن در رفتار فرد است.

اهل بیت(ع) برای ماه محرم و عزاداری در این ماه اهمیت ویژه ای قائل بودند که در سنت و سیره آنان مشاهده می شود. منابع حدیثی و تاریخی ، شیوه ی اهل بیت پیامبر در مصیبت ها بویژه در مصیبت امام حسین (ع) را بصورت عزاداری و برگزاری مجالس سوگواری و تشویق دیگران به این امور ، گزارش کرده اند که به ذکر برخی از آنها می پردازیم :

اهل بیت (ع) و اهمیت ماه محرم 

در سنت و سیره ی ائمه(ع) به اهمیت ماه محرم و بزگداشت آن اشارات فراوانی شده است؛ به عنوان نمونه امام رضا(ع) به سیره ی پدرشان حضرت موسی بن جعفر(ع) در ایام ماه محرم اشاره کرده و فرمودند : چون ماه محرم می ­رسید کسی پدرم موسی بن جعفر(ع) را خندان نمی­ دید و غم و اندوه بر او غلبه می­ یافت تا آن که ده روز از محرّم می­ گذشت.

گریه و اشک بر مصائب امام حسین(ع)

همچنین در سنت و سیره ائمه(ع) بکاء و گریه بر امام حسین(ع) به شدت تأکید شده است به گونه ای که امام سجاد(ع) آنچنان بر پدر بزرگوارشان می­ گریستند که ایشان را جزء بکّائین (زیاد گریه کنندگان) شمرده ­اند .گریه ­های امام سجاد(ع) بر پدرشان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) آن قدر زیاد بوده است که خویشاوندان حضرت ، او را از این کار منع می ­کردند تا مبادا جان حضرت از شدت گریه به خطر بیافتد. با فرا رسیدن ماه رمضان، هر افطار ، آن حضرت به ياد شهداي كربلا و شهادت پدر مي‌افتاد و به شدت گریه می کرد.

همچنین حضرت رضا(ع) خطاب به ریان بن شبیب فرمودند : «اگر می خواهی گریه کنی پس بر حسین ما گریه کن که سزاوار است گریه کنندگان بر او اشک بریزند که گریه بر مصیبت حسین(ع) گناهان کوچک و بزرگ را می­ ریزاند .همچنین امام رضا(ع) خطاب به یکی از اصحاب خویش فرمود: هر کس بر مصیبت ما بگرید، روز قیامت که همه ی چشم ها گریان است چشم او گریان نخواهد بود . همه ی این گزارش ها دلالت بر اهمیت عزاداری و گریه بر سالار شهیدان امام حسین(ع) دارد.

تعظیم روز عاشوراء 

معاويه بن وهب که از ياران امام صادق(ع) است مي‌گويد: «روز عاشورا خدمت امام صادق(ع) رسیدم و آن حضرت را در محراب عبادت و سجده يافتم. انتظار كشيدم تا عبادت آن حضرت پايان يابد. سجده ی امام بسيار طولاني بود. در حال سجده گريه مي‌كرد و با پروردگار خويش مناجات مي‌نمود و براي خود و همه ی زائران امام حسین(ع) طلب آمرزش داشت. آنگاه به من فرمود : پسر وهب! حسين را از راه دور و نزديك زيارت كن، اندوه و حزن خود را برای او تجدید و بر اوزیاد گریه کن.

همچنین در روایات به سیره ی ائمه معصومین(ع) در اهمیت عزاداری بر امام حسین(ع) بخصوص در روز عاشوراء اشاره شده است؛ چنانکه شیخ صدوق علیه الرحمه از امام رضا(ع) نقل کرده است که ایشان فرمودند: «مَنْ تَرَكَ السَّعْيَ فِي حَوَائِجِهِ يَوْمَ عَاشُورَاءَ قَضَى اللَّهُ حَوَائِجَهُ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ مَنْ كَانَ يَوْمَ عَاشُورَاءَ مُصِيبَتُهُ وَ حُزْنُهُ وَ بُكَاؤُهُ جَعَلَ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَرَحَهُ وَ سُرُورَهُ وَ قَرَّتْ فِي الْجِنَانِ عَيْنُهُ». هر كه روز عاشورا كارهاى خود را تعطيل كند خدا حوائج دنيا و آخرتش را برآورد، هر كه روز عاشوراء را روز مصيبت و حزن و گريه ی خود قرار دهد ، خداى عزوجل روز قيامت را روز خرسندى و شادي او قرار داده و در بهشت ، چشمش به ما روشن شود.

در گزارشی دیگر از حضرت رضا(ع) نقل شده است که فرمودند: روز دهم محرّم که می ­شد، آن روز، روز مصیبت و اندوه و گریه ی پدرم موسی بن جعفر(ع) بود و می فرمود: این همان روزی است که حسین(ع) در آن روز کشته شد.

هم چنین در سنت و سیره اهل بیت(ع) به عزاداری بر امام حسین(ع) اشاره شده است و ائمه (ع) سفارش به خواندن شعر و نوحه در عزای امام حسین(ع) داشته اند، به عنوان نمونه: امام رضا(ع) به دعبل خزاعی (شاعر اهل بیت ) فرمود: «یا دِعْبِلُ! اُحِبُّ اَنْ تُنْشِدَنى شِعْراً فَاِنَّ هذِهِ الایّامَ اَیّامُ حُزْنٍ کانتْ عَلَینا اَهْلِ الْبَیْتِ علیهم السّلام» [ اى دعبل ! دوست دارم که برایم شعرى بسرایى و بخوانى ، چرا که این روزها (ایام عاشورا) روزهای اندوه و غمى است که بر ما خاندان رفته است.]

 امام صادق(ع) نیز به جعفربن عفان فرمود: ما مِنْ اَحَدٍ قالَ فى الحُسَینِ شِعْراً فَبَکى وَ اَبکْى بِهِ اِلاّ اَوْجَبَ اللّهُ لَهُ الْجَنّهً وَ غَفَرَ لَهُ. هیچ کس نیست که درباره حسین(ع) شعرى بسراید و بگرید و با آن دیگران را بگریاند مگر آن که خداوند، بهشت را بر او واجب مى کند و او را مى آمرزد.

همچنین برگزاری مراسم سوگوارى در روز عاشوراء در خانه ­ها نیز از سنت و سیره ی ائمه(ع) است. امام باقر(ع) به مالک جهنی فرمودند: «بر امام حسین(ع) ندبه و عزادارى و گریه کنید و به اهل خانه خود دستور دهید که بر او بگریند و در خانه با اظهار گریه و ناله بر حسین(ع) مراسم عزادارى برپا کنید و یکدیگر را با گریه و تعزیت و تسلیت گویى در سوگ حسین(ع) در خانه هایتان ملاقات کنید.

امام زمان (عج) و عزاداری بر امام حسین(ع)

حضرت صاحب الزمان(عج) نیز بر جدشان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) عزاداری می نمایند. چنانکه در زيارت ناحيه ی مقدسه آمده است كه آن حضرت خطاب به جدشان امام حسين (ع) مي‌فرمايند: «لاندبنك صباحاً ‌و مساًء و لابكين عليك بدل الدموع دماً» هر صبحگاه و شامگاه بر تو اي جد بزرگوار مي‌گريم و آن‌چنان گريه مي‌كنم كه به جاي اشك ، خون از چشمانم جاري می شود.

این گزارش ­ها همه بر این مطلب دلالت می کنند که ائمه(ع) ضمن سفارش به عزاداری و ذکر مصیبت و گریه بر امام حسین(ع) در روز عاشوراء ، خود نیز در این روز به عزاداری می­ پرداختند و اشک می ریختند. بر محبین آن حضرت لازم است که به تبعیت از سنت و سیره ی ائمه (ع) ، به برپائی مجالس عزاداری و شرکت با معرفت در این مجالس پرداخته و با یادآوری و شنیدن مصیبت های حضرت اباعبدالله الحسین (ع) ، بر آن حضرت اشک بریزند و همچنین با افزایش معرفت به ائمه ی معصومین علیهم السلام ، سبک زندگی خود را بر اساس رضایت آنان ترسیم نمایند و بگونه ای زندگی کنند که بتوانند مفتخر به دریافت مهرتایید ایشان گردند .

تهیه کننده : سید محمد ناجی

صحبت های کوتاه دکتر احسان پوراسماعیل و دکتر محمد علی انصاری در باب این مناسبت:

اینجا کلیک کنید